Pierwszy kwartał roku to zwyczajowy czas rozliczania podatku. Jest to jedna z tych pewnych rzeczy w życiu, której nie unikniemy. W związku z tym, co roku ponad 27 mln polskich podatników składa zeznania podatkowe PIT rozliczając się z należnego podatku, który w teorii zostanie spożytkowany na realizację zadań publicznych. Wielu z tych podatników korzysta z możliwości bezpośredniego przekazania części swojego podatku dochodowego na działania na rzecz dobra publicznego oraz cele społeczne. Mechanizm ten, zwany 1% funkcjonuje w Polsce od ponad 18 lat.
Pomysł finansowania organizacji pozarządowych pojawił się w trakcie prac nad ustawą regulującą funkcjonowanie organizacji trzeciego sektora w latach 1996 – 2003. Jednym z istotnych tematów był sposób finansowania działalności organizacji społecznych i obywatelskich działających na rzecz dobra wspólnego oraz rozwój filantropii wśród Polaków. Dyskutowano nad wieloma rozwiązaniami i mechanizmami wspierania finansowego ich działalności. Ostatecznie ustawodawcy zainspirowani rozwiązaniami węgierskimi przyjęli 23 kwietnia 2003 ustawę o działalności pożytku publicznego i wolontariacie, w której wprowadzono możliwość przekazywania na rzecz organizacji pożytku publicznego 1% podatku dochodowego. Mechanizm wszedł w życie 1 stycznia 2004 r.
Wprowadzone rozwiązanie z każdym rokiem zdobywało coraz większą rzeszę fanów. W 2004 r. odsetek podatników uprawnionych do odprowadzenia 1% wynosił 0,33%, aby 2016 r. wynieść 49%. Kwota przekazanych środków w tym okresie wzrosła 20 – krotnie, co potwierdza pozytywny odbiór tego rozwiązania w społeczeństwie.
Powyższy sukces możliwy był zapewne również dzięki uproszczeniu całego mechanizmu. Od 2007 r. bezpośrednie wpłaty podatnika na konto organizacji zastąpiono deklaracjami woli przekazania 1% w zeznaniu podatkowym. W 2010 r. wprowadzono kolejną nowelizację, zgodnie z którą o zwrot z 1% podatku mogły się starać jedynie organizacje posiadające statut OPP (organizacji pożytku publicznego). W kolejnych latach zwiększono również nadzór nad przekazywanymi środkami i właściwym ich wydatkowaniem.
Jak pokazują dane, w 2021 roku 15,3 mln podatników przekazało 1% należnego podatku na rzecz organizacji pożytku publicznego, co stanowi ponad 55% wszystkich uprawnionych. Dzięki chęci Polaków do przekazywania 1% organizacje pozarządowe w 2021 r. otrzymały środki w wysokości 972,7 mln zł. Przeciętnie każdy z podatników przekazał na rzecz organizacji 63 zł, czyli 17 groszy dziennie. Niby nie dużo, ale łączna kwota robi wrażenie!
Wrażenie mogą robić również sumy, które wsparły budżety największych organizacji. Pośród największych beneficjentów 1% są organizacje, które otrzymały od 4 do 20 mln zł. Ponad 194 mln zł otrzymała na realizację swoich działań Fundacja Dzieciom „Zdążyć z Pomocą”. Oczywiście są to przykłady dużych, ogólnopolskich organizacji. Gdy spojrzymy na dane dla całego trzeciego sektora zauważymy są duże dysproporcje. W 2018 r. średnia przychodów z 1% wyniosła ok. 83,0 tyś. zł, jednakże już mediana zaledwie 4,1 tyś zł. Również wsparcie podatników było kierowane przede wszystkim do dużych i znanych organizacji prowadzących działalność charytatywną, przede wszystkim na rzecz osób niepełnosprawnych i dzieci. Te sfery pożytku publicznego były przede wszystkim wspierane.
Jak widać 1 procent podatku ma rzeczywistą moc. Może w sposób istotny wspierać działania na rzecz dobra wspólnego prowadzone przez organizacje pożytku publicznego. Jest to chyba jedna z najłatwiejszych form wspierania finansowego organizacji trzeciego sektora. Dzięki rozwiązaniom informatycznym nie wymaga od nas w zasadzie żadnego wysiłku, poza wybraniem organizacji, którą chcemy wesprzeć.
Warto w tym miejscu zastanowić się, czy w naszej okolicy i najbliższym otoczeniu nie działa jakaś organizacja pożytku publicznego, którą chcielibyśmy wspomóc. Wspierając lokalne organizacje pozarządowe wspieramy działania na rzecz dobra wspólnego całej naszej społeczności.
Aby ułatwić Wam znalezienie informacji o organizacjach pożytku publicznego z powiatu legionowskiego ruszamy z cyklem artykułów na ten temat. Będziemy prezentować ich działalność oraz udostępniać akcje wspierające zbieranie 1%.
Chcesz poznać organizacje pozarządowe z powiatu legionowskiego? Zapraszamy do naszej bazy ngo na stronie www.dziejesie-legionowski.pl.
Źródła:
https://bankwiedzy.org/2015/08/21/historia-zmian-w-1-podatku/
https://www.gov.pl/web/finanse/1-procent-podatku-dla-opp
https://niw.gov.pl/wp-content/uploads/2021/04/informacja-o-wykorzystaniu-1-podatku-w-2018-roku.pdf
https://fakty.ngo.pl/raporty/kondycja-organizacji-pozarzadowych-2018
Fot. Biznes zdjęcie utworzone przez katemangostar – pl.freepik.com
